ATATÜRKCÜ DÜŞÜNCE SİSTEMİ

ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE : AKILCILIK – BİLİMCİLİK – GERÇEKÇİLİK.
Atatürk; “Biz ilhamlarımızı gökten ve gaipten değil, doğrudan doğruya hayattan almış bulunuyoruz. Bizim yolumuzu çizen, içinde yaşadığımız, yurt, bağrından çıktığımız, Türk milleti ve bir de milletler tarihinin bin bir facia ve ıstırap kaydeden yapraklarından çıkardığımız neticelerdir.” diyor.
Atatürk’ün tüm düşünce, ilke ve inkılaplarının özünde akılcılık, bilimcilik ve gerçekçilik yer almaktadır. “Ben manevi miras olarak, hiçbir dogma, hiçbir donmuş ve kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım akıl ve ilimdir. Benden sonra beni benimsemek isteyenler bu temel mihver üzerinde, akıl ve ilmin rehberliğini kabul ederlerse manevi mirasçım olurlar.”
Bu bakımdan Atatürkçülük akla değer verir, olaylara bilim gözüyle bakar, gerçeği kavramaya çalışır. Hayalperestlik ile sorunlara yaklaşmak, ön yargılarla hareket etmek, Atatürkçü düşünce ile bağdaşmaz. Atatürk’e göre “Aklın ve mantığın halletmeyeceği mesele yoktur.” “Her işin esas hedefine kısa ve kestirme yoldan varmak arzu edilir olmakla beraber, yolun makul, mantıki ve bilhassa ilmi olması şarttır.”
Akıl ve mantığın ışığında, bilim süzgecinden geçen her görüş bizi şüphesiz ki gerçeğe, gerçekçiliğe götürür. Gerçekler karşısında hayalperest olmak kadar büyük hata olamaz. Gerçeği aramak, gerçeğe yönelmek, gerçeği konuşmak Atatürk’ün yöntemi idi. “Biz daima gerçeği arayan onu bulduğumuza kani oldukça, ifadeye cüret gösteren adamlar olmalıyız” “Gerçeği konuşmaktan korkmayınız” sözü bu yöntemini anlatıyor.

BİLİMCİLİK:
“Dünyada her şey için, maddiyat için, maneviyat için, hayat için, başarı için en gerçek yol gösterici ilimdir, fendir.” “Biz cahil dediğimiz vakit mutlaka mektepte okumamış olanları kastetmiyoruz. Kastettiğimiz; ilim ve gerçeği bilmektir. Yoksa okumuş olanlardan en büyük cahiller çıktığı gibi, hiç okuma bilmeyenlerden de gerçeği gören hakiki alimler çıkar.” (1923) “Milletimizin siyasi, sosyal hayatında, milletimizin fikri eğitiminde rehberimiz ilim ve fen olacaktır. İlim ve fen nerede ise oradan alacağız ve her millet ferdinin kafasına koyacağız. İlim ve fen için kayıt yoktur.” (1922) “Biz uygarlıktan, ilim ve fenden kuvvet alıyoruz ve ona göre yürüyoruz.” (1925)
“İlim tercüme ile olmaz, tetkikle olur.” (1932) “Gençliği yetiştiriniz. Onlara ilim ve irfanın müspet fikirlerini veriniz. Geleceğin aydınlığına onlarla kavuşacaksınız. Hür fikirler uygulamaya geçtiği vakit Türk milleti yükselecektir.” “Kültür: okumak, anlamak, görebilmek, görebildiğinden mana çıkarmak, uyanık davranmak, düşünmek, zekayı eğitmektir.” (1936) “ Büyük devletler kuran ecdadımız, büyük ve kapsamlı uygarlıklara da sahip olmuştur. Bunu aramak, tetkik etmek ; Türklüğe ve cihana bildirmek bizler için bir borçtur.” “ Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır. Eğer bir millet büyükse kendisini tanımakla daha büyük olur. Büyük işleri yalnız büyük milletler yapar.”

GERÇEKÇİLİK:
“Gerçeği konuşmaktan korkmayınız.” (1908) “Birbirimize daima gerçeği söyleyeceğiz. Felaket ve Saadet getirsin, iyi ve fena olsun, daima gerçekten ayrılmayacağız.” (1925) “Milleti aldatmayacağız. Millete daima ve daima gerçeği söyleyeceğiz. Belki hata ederiz, yanlış şeyleri gerçek zannederiz; fakat millet onu düzeltsin.” (1923) “Genç fikirli demek, doğruyu gören ve anlayan hakiki fikirli demektir.” (1929) “Genç kuşağın kafasını yormadan, onun her şeyi anlamaya ve kavramaya müsait zihni, gerçek izleri ile bezenmelidir.” (1924)
“Çocuklarımızı artık, düşüncelerini hiç çekinmeden açıkça ifade etmeye, içten inandıklarını savunmaya, buna karşılık da başkalarının samimi düşüncelerine saygı beslemeye alıştırmalıyız. Aynı zamanda onların temiz yüreklerinde yurt, ulus, aile ve yurttaş sevgisi ile beraber; doğruya iyiye ve güzel şeylere karşı sevgi ve ilgi uyandırmaya çalışmalıdır. Bence bunlar, çocuk terbiyesinde ana kucağından en yüksek eğitim ocaklarına kadar her yerde, her zaman üzerinde durulacak önemli noktalardır. Ancak bu suretledir ki, çocuklarımız memlekete yararlı birer vatandaş ve mükemmel birer insan olurlar.”

AKILCILIK:
“Bizim akıl, mantık, zeka ile hareket etmek belirgin özelliğimizdir. Bütün hayatımızı dolduran olaylar bu gerçeğin delilidir.” (1925) “Her şeyin kaynağı insan zekasıdır. Bütün ilerlemeler insan fikrinin eseridir.” “İnsanların hayatına, faaliyetine hakim olan kuvvet yaratma ve icat kabiliyetidir.” “Allah dünya üzerinde yarattığı bu kadar nimetleri, bu kadar güzellikleri insanlar istifade etsin, varlık içinde yaşasın diye yaratmış ve azami derecede faydalanabilmek içinde, bütün yaratıklardan esirgediği aklı, zekayı insanlara vermiştir.” (1923)

DÜRÜSTLÜK:“Şu veya bu tarzda, bir takım küçük beyinli kimselere kendinizi beğendirmek hevesine düşmeyiniz. Bunun hiçbir kıymeti ve önemi yoktur. Eğer şunun, bunun güler yüz göstermesinden kuvvet almaya tenezzül ederseniz halinizi bilmem, fakat geleceğiniz çürük olur.” (1908) Memleket ve milleti kurtarmaya çalışanların aynı zamanda mesleklerinde birer namuslu uzman ve birer çalışkan bilgin olmaları lazımdır. (1922) “Bizim yüzümüz, her zaman temiz ve pak idi ve daima temiz ve pak kalacaktır. Yüzü çirkin, vicdanı çirkinliklerle dolu olanlar bizim vatanseverce, vicdanlıca ve namusluca hareketlerimizi küçük ve çirkin ihtirasları yüzünden, çirkin göstermeye çalışanlardır.” (1927)

İNSAN SEVGİSİ : “Biz kimsenin düşmanı değiliz; yalnız insanlığın düşmanı olanların düşmanıyız.” Dünya vatandaşları kıskançlık, aç gözlülük ve kinden uzaklaşacak şekilde eğitilmeli, insanlığın bütününün refahı; açlık ve baskının yerini almalıydı. Çünkü O; insanlığın hepsini bir vücut ve her milleti bunun bir organı sayıyordu.”